Palermo to największe miasto na Sycylii i jedno z najciekawszych w całych Włoszech. Zaskoczy cię w nim między innymi eklektyczna architektura i wyjątkowa atmosfera. Jest trochę wielkomiejska, ale zarazem bardzo turystyczna i wakacyjna. Co warto zobaczyć w Palermo? Najsłynniejszym zabytkiem jest rynek z przepiękną katedrą, Pałac Normanów oraz charakterystyczne skrzyżowanie Quattro Canti. Nam bardzo spodobały się też tutejsze parki i targowiska, pełne przekrzykujących się sprzedawców. Nieopodal znajdują się piaszczyste plaże i piękne wzgórza, co sprawia, że Palermo może okazać się jednym z najciekawszych i najbardziej różnorodnych punktów podczas wakacji na Sycylii.
Palermo – opis miasta
Stolica Sycylii jest dużym miastem. W Palermo mieszka ponad 670 tys. osób, a wliczając przedmieścia – nawet dwa razy tyle. Mówimy więc o aglomeracji, która pod tym względem plasuje się między wrocławską a krakowską. Dlatego nie może dziwić, że to miejsce głośne, miejscami zatłoczone, pełne samochodów, skuterów i tramwajów. Jeśli szukasz spokoju i wytchnienia – to nie tutaj. Ale jeżeli chcesz zobaczyć piękne zabytki arabsko-normańskie, otoczone strzelistymi palmami, widokami na rajskie wzgórza i typowymi dla Sycylii krzykami ulicznych sprzedawców, którzy nawołują do skosztowania lokalnych przysmaków, koniecznie odwiedź Palermo. Chociaż na dzień lub dwa.
Poczuj atmosferę Palermo w naszym filmie:
Palermo dzieli się na 8 dzielnic, zwanych „kwartałami”. Niektóre są industrialne lub typowo mieszkalne, a inne – bardziej turystyczne. Poza ścisłym centrum szczególną uwagę warto poświęcić dzielnicy siódmej, na północy. Tam znajduje się piękna plaża Mondello (ok. 10 km od centrum), malownicze wzgórze Monte Pellegrino i śliczny rezerwat przyrody Capo Gallo.
Co zobaczyć w Palermo? Największe atrakcje
Atrakcje Palermo znajdują się przede wszystkim w jego centrum i można zobaczyć je podczas dłuższego spaceru, w jeden dzień. Z kolei w miejsca oddalone od tej części miasta najlepiej dojechać komunikacją, która działa całkiem dobrze. Jak zawsze w naszych przewodnikach, największe atrakcje Palermo przedstawiamy w kolejności alfabetycznej, żeby subiektywnie nie narzucać, które są mniej lub bardziej istotne. Zdecydowanie je wszystkie warto odwiedzić!
Architektura arabsko-normańska
Po tym jak w XI wieku normańscy królowie osiedlili się na Sycylii, bardzo charakterystyczny dla Palermo stał się styl arabsko-normański. Dziś przykuwa wzrok swoim eklektyzmem, bo łączy elementy stylu romańskiego, bizantyjskiego i arabskiego. Jest jak zderzenie świata łacińskiego i islamskiego, co doskonale wpisuje się w charakter tej pełnej różnorodności wyspy. Nieco więcej o jej bogatej historii pisaliśmy w Przewodniku po Sycylii.
Przykładów architektury arabsko-normańskiej jest w w mieście wiele, bo w zasadzie większość największych atrakcji ma z nią coś wspólnego. Natomiast choć nie jesteśmy ekspertami i możemy się mylić, to wspomniane połączenie kultur najwyraźniej widzieliśmy zatrzymując się przy kościołach San Cataldo i San Giovanni degli Eremiti, które mają śliczne, czerwone kopułki. Przy tym pierwszym znajdują się też fragmenty dawnych murów obronnych miasta.
Kościół San Cataldo
Fontanna Pretoria
Śliczna fontanna na placu o tej samej nazwie. Znajduje się przy niej miejski ratusz, muzeum w Pałacu Bonocore i klasztor dominikanek. Fontanna Pretoria przybyła do Palermo w szesnastym wieku z Florencji i jest uznawana za jedną z najpiękniejszych w całych Włoszech.
Fontanna Pretoria
Co ciekawe, jest znana jako Fontanna Wstydu. Pierwszym powodem ma być nagość ukazanych na niej postaci, bo przecież zdobią plac tuż obok klasztoru. Drugi odnosi się nastrojów, jakie po zakupie zapanowały w Palermo – wówczas mieście pogrążonym w biedzie, brudzie, głodzie i chorobach. Fontanna była koszmarnie droga, a inwestycja w nią miała podnieść prestiż miasta. Nic dziwnego, że mieszkańcy oczekiwali rozsądniejszego wydawania pieniędzy.
Dziś to miejsce wyjątkowe, nie tylko ze względu na historię i zawarte w fontannie piękno. Wraz z Quattro Canti tworzy bowiem najbardziej centralną część miasta.
Giardino Garibaldi
Niewielki park nieopodal mariny jachtowej, w którym znajduje się ogromny, ponad 150-letni figowiec – najstarszy w Palermo i podobno jeden z najstarszych w Europie. Park jest nazwany na cześć włoskiego rewolucjonisty i działacza. Można w nim zobaczyć historyczne pomniki, odpocząć w cieniu drzew, a w niedzielę kupić starocie na rozstawianym tuż obok targu.
Zobacz ogromny figowiec w Ogrodzie Garibaldi!
Jeśli uważasz ten przewodnik za przydatny i chcesz się za niego odwdzięczyć, możesz postawić nam wirtualną kawę. Dziękujemy!
Katakumby Kapucynów
Miejsce mroczne i na swój sposób fascynujące. Pod klasztorem Kapucynów znajduje się około 8 tysięcy ciał, mumifikowanych od XVI do początku XX wieku. To zarówno zakonnicy, jak i osoby świeckie. Upiorności temu miejscu dodaje fakt, że mumie są wystawione na pokaz. Leżą lub opierają się o ścianę, w pełnym ubraniu – nawiązującym do ich dawnej roli w społeczeństwie.
Katedra w Palermo
Robi ogromne wrażenie. Choć jej budowę zaczęto niemal 1000 lat temu, to na przestrzeni lat budynek wielokrotnie modyfikowano, przez co dziś łączy w sobie różne style architektoniczne. Za opłatą można zwiedzać jego wnętrza, grobowce, a także dach, co szczególnie polecamy! Widać z niego Palermo, morze, góry, ale też wiele niewidocznych z dołu detali świątyni. Katedra w Palermo jest od 2015 r. wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
-
- Dach katedry
-
- Widok na plac przed katedrą
-
- Widok z dachu
Muzea tematyczne
W Palermo warto zobaczyć wybrane przez siebie muzea – jest ich naprawdę mnóstwo. Poświęcony mafii No Mafia Memorial, Muzeum Archeologii Antonino Salinas, Muzeum Geologii i Paleontologii G.G. Gemmellaro, Muzeum Sycylijskiej Etnografii, nadal zamieszkały pałac Palazzo Conte Federico, pokazujące pięknie zdobione kafle Museo Delle Maioliche Stanze Al Genio i liczne galerie sztuki. Wśród nich między innymi Palazzo Butera, Palazzo Abatellis, Palazzo Bonocore, Galleria Regionale della Sicilia, czy Galeria Sztuki Współczesnej Sant’Anna. W zależności od zainteresowań, zerknij na strony wybranych miejsc i przekonaj się, że warto zawrzeć je w planie zwiedzania!
Palazzo dei Normanni
Prawdopodobnie największa atrakcja Palermo. Palazzo dei Normanni to siedziba sycylijskich królów, w której znajduje się słynna Kaplica Palatyńska (Cappella Palatina), z dwunastego wieku. Bogato zdobiona bizantyjskimi mozaikami, korynckimi kolumnami, marmurem na ścianach i ambonie oraz inskrypcjami w językach łacińskim i greckim. Jest uznawana za najlepszy przykład sztuki arabsko-normańskiej. Z tego względu została wpisana w 2015 roku na Światową listę dziedzictwa UNESCO.
Mozaiki w Kaplicy Palatyńskiej
Nieopodal pałacu znajduje się ogromna brama Porta Nuova i chyba nasz ulubiony park w mieście – Villa Bonanno. W nim nierzadko można usłyszeć lokalnych muzyków, grających wśród dziesiątek pięknych, rozłożystych palm. Naprawdę warto tu zajrzeć!
Quattro Canti
Najważniejsze skrzyżowanie w Palermo, tuż obok placu Piazza Pretoria. Na barokowym placu Czterech Rogów „czwórka” ma szczególne znaczenie. Skrzyżowanie dzieli miasto na 4 historyczne części i jest jednym z najczęściej odwiedzanych punktów na jego mapie. Przy nim znajdują się piękne fasady czterech niemal identycznych pałaców. Każdy z nich jest bogato zdobiony, między innymi posągami, które razem ukazują cztery pory roku, czterech królów hiszpańskich rządzących Sycylią w XVI w. i XVII w., a także cztery ówczesne patronki Palermo.
Charakterystyczny plac / skrzyżowanie Quattro Canti
Ogrody Botaniczne przy parku Villa Giulia
Obok uroczego parku Villa Giulia znajduje się ogród botaniczny, który jest też prężnie działającym centrum badań nad roślinami. Można tu podziwiać lokalną florę, ale też wiele roślin spoza Sycylii. Bambusy, papirusy, sukulenty, stare fikusy, najróżniejsze palmy i wiele, wiele więcej. To jeden z najstarszych ogrodów botanicznych w Europie.
Targowiska
Chyba Marta się z tym nie zgodzi, ale dla mnie (Łukasz) to najciekawsza atrakcja Palermo. Uliczne targi. Głośne, zatłoczone, pełne lokalnych przekąsek i najróżniejszych przedmiotów do kupienia. W typowym dla Sycylii stylu sprzedawcy nawołują tu do kupienia serów, wędlin, ryb, gotowych potraw, przypraw, produktów codziennego użytku, ubrań i niezliczonych, innych rzeczy.
Jeśli wszechobecny hałas, chaos i wątpliwy poziom higieny ci nie przeszkadzają, koniecznie odwiedź jedno z „mercato” (tak po włosku mówi się na bazary). Także po to, aby na własne oczy zobaczyć, jak powszechna i żywa jest na Sycylii kultura robienia zakupów u lokalnych sprzedawców – nie tylko w galeriach handlowych i dużych supermarketach.
My odwiedziliśmy ogromny i tradycyjny, bo wywodzący się jeszcze ze średniowiecza Mercato di Ballarò (wzdłuż ulic Via Ballarò, Via Collegio di Maria Al Carmine i Via Dalmazio Birago). Czytaliśmy, że warto zobaczyć też mniejsze Mercato della Vucciria (wzdłuż Via Maccherronai) i Mercato del Capo (wzdłuż Via Porta Carini).
Teatro Massimo
Największy teatr operowy we Włoszech i jeden z największych w Europie. Już z zewnątrz widać jego ogrom, choć jak widzisz na poniższym zdjęciu, wnętrze absolutnie zwala z nóg. Budowę gmachu rozpoczęto w XIX wieku i jego architektura do dziś nie uległa zmianie. Warto też wspomnieć o innym teatrze, choć mniejszym – Teatro Politeama. Jego wejście zbudowano na kształt przepięknego łuku triumfalnego.
Przejdź się po Teatro Massimo. W tym momencie znajdujesz się… na scenie!
Wieża św. Mikołaja z Bari
Torre di San Nicolò di Bari, przy kościele św. Mikołaja i obok Mercato di Ballarò, z zewnątrz nie zachwyca. Zwyczajna, prosta, zlewająca się nieco z innymi, brudnawymi budynkami z sąsiedztwa. Dlaczego więc o niej wspominamy? Bo czasami można na nią wejść! W 2024 r. jest otwarta w czwartkowe wieczory, co umożliwia podziwianie zachodu słońca ze wspaniałym widokiem na panoramę Palermo! Bilety (5 euro) można kupić tutaj. Jeśli chcesz dowiedzieć się nieco więcej o św. Mikołaju, zapraszmy do naszego Przewodnika po Bari!
Widok z wieży we wschodnim kierunku
Zisa
„Drogi” lub „wspaniały” zamek, bo takie znaczenie ma arabskie słowo, do którego nazwa nawiązuje. Jest silnie inspirowany stylem mauretańskim i również został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Niegdyś należał do normandzkich królów, a dziś mieści się tu muzeum. Można w nim zobaczyć między innymi sztukę islamską.
Zamek Zisa
Atrakcje Palermo poza centrum
Zwłaszcza jeśli spędzasz w Palermo kilka dni, wybierz się też poza centrum miasta. Na północy znajdziesz świetną plażę i górę z widokiem na całą okolicę. Z kolei na południu – ważną dla Sycylijczyków katedrę.
Katedra w Monreale
Jedno z najważniejszych miejsc sakralnych na Sycylii. Piękna katedra, także wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, bo podobne jak wiele atrakcji w Palermo, łączy w sobie różne style architektoniczne. Budowa świątyni zaczęła się w XII wieku, a charakterystyczne są dla niej krużganki i mozaiki. Warto tu przyjechać również dla świetnego widoku na Palermo i okolicę.
Monte Pellegrino
Znakomity pomysł na wspinaczkę, albo przejażdżkę autem. Monte Pellegrino to góra z licznymi szlakami, a zarazem rezerwat o tej samej nazwie. Można tu zobaczyć między innymi wykuty w skale kościół Santuario di Santa Rosalia i zamek Castello Utveggio. Główną atrakcją są jednak liczne punkty widokowe, z których rozpościera się fenomenalny widok na Palermo, plażę Mondello i Morze Śródziemne.
Widok na port w Palermo
Plaża Mondello
Najsłynniejsza plaża w okolicy. Długa, szeroka, piaszczysta, z łagodnym zejściem do wody – idealna pod wieloma względami. W sezonie możesz spodziewać się wielu turystów, ale i tak warto tu przyjechać.
Plaża Mondello
Rezerwat przyrody Capo Gallo
Tuż przy cyplu na północy znajduje się rezerwat ze szlakiem Passeggiata di Barcarello wzdłuż wybrzeża i w górę. Liczy mniej więcej kilkanaście kilometrów (w dwie strony).
Rezerwat Capo Gallo
Atrakcje Palermo na mapie
Wszystkie opisane w tym przewodniku atrakcje Palermo zamieściliśmy na mapie. W ten sposób łatwiej powinno ci się planować zwiedzanie!
Atrakcje w okolicy
Nie chcesz ograniczać się tylko do Palermo? Słusznie! W tej części Sycylii znajduje się mnóstwo atrakcji, które warto zobaczyć. Opisaliśmy je dokładniej w Przewodniku po Sycylii, więc bardzo zachęcamy do lektury.
Jeśli będziesz wynajmować samochód, to przejedź się do Rezerwatu Zingaro, starożytnego miasta Solunto i świątyni Segesta, a także niezwykle klimatycznego Erice. Niespełna 2 godziny drogi od Palermo znajdują się ładne miasta Trapani i Marsala. Po drodze polecamy zobaczenie Grotta Mangiapane – niezwykłej jaskini z bardzo ciekawym skansenem. Niewiele dłużej pojedziesz do Schodów Tureckich i miasta Agrigento, obok którego koniecznie musisz zobaczyć Dolinę Świątyń – jedno z najważniejszych miejsc na całej Sycylii.
Chcesz wynająć samochód na Sycylii? Polecamy, bo:
|
Kuchnia w Palermo: co zjeść?
Sycylijska kuchnia ma w sobie coś niezwykłego, bo podobnie jak tutejsza kultura i architektura, jest bardzo różnorodna. Można powiedzieć, że jej bazą są potrawy typowo włoskie – takie, które możesz znać z wielu innych regionów kraju. Jednak poszczególne składniki, przyprawy, czy metody przyrządzenia naprawdę potrafią zaskoczyć. Gdzie indziej zjesz tradycyjną pizzę, ale z lokalnym kremem pistacjowym i prosciutto?
O różnych sycylijskich przysmakach pisaliśmy już w linkowanym nieco wyżej przewodniku. W Palermo na pewno warto skosztować owoców morza oraz charakterystycznego dla tego miasta dania pasta con le sarde. To makaron z sardynkami i anchois. Przechadzając się lokalnymi targami zatrzymaj się, gdy zobaczysz napis „arancina”, bo ten oznaczać będzie najsłynniejszą sycylijską przekąskę. Kolejną będzie kawałek „sfincione” – zwykle prostokątny, a w smaku podobny do puszystej pizzy, z dodatkiem bułki tartej. Warto skosztować też dań, bazujących na kaszy kuskus.
Lubisz smakować? 😋
Sprawdź najlepsze kulinarne wycieczki po Palermo!
Dojazd z lotniska do Palermo
Dojazd z lotniska do Palermo jest naprawdę prosty, choć ze względu na znaczną odległość, zajmuje około 45 minut. Oprócz taksówek, istnieją dwie opcje. Pierwsza i najłatwiejsza to pociąg, którego stacja znajduje się w podziemiach terminala. Podróż do ścisłego centrum (dworzec główny – Palermo Centralne) kosztuje 6.80 euro. Kursuje dość często, bo zwykle 2-3 razy na godzinę, ale niestety nie całą dobę. Sprawdź dokładne godziny i kup bilet na tej stronie.
Drugą opcją są autobusy, wielu różnych firm. Przydadzą się, jeśli z lotniska chcesz pojechać nie do Palermo, ale do innych miejscowości w okolicy, na przykład do Trapani – na zachodnim wybrzeżu Sycylii. Przewoźnicy są przedstawieni na oficjalnej stronie lotniska.
Dojazd do Palermo autem
My przyjechaliśmy do miasta właśnie w ten sposób, podczas samochodowej podróży wokół Sycylii. Kierowcy z Palermo są znani ze swojej chaotycznej jazdy, a do tego wiele części jest wyłączonych z ruchu dla turystów (to tzw. strefy ZTL), dlatego zamiast jeździć po mieście autem, zostaw je w jednym miejscu, a następnie korzystaj z komunikacji i chodź pieszo.
My rozstaliśmy się z samochodem na ogromnym parkingu przy centrum handlowym Forum (przy okazji robiąc zapasy przekąsek w hipermarkecie), skąd do centrum dojechaliśmy tramwajem. Jest też publiczny Parcheggio Basile, z darmowymi autobusami do centrum. W mieście nie brakuje też dużych, zadaszonych, monitorowanych parkingów całodobowych. Dobre opinie i świetną lokalizację ma Parcheggio Orlando. W 2024 r. postój tu kosztuje 2.90 euro za godzinę lub 13 euro za dobę. Jeśli zależy ci na wygodnej i bezpiecznej opcji – warto rozważyć.
Jeśli planujesz podróżować po innych obszarach wyspy, zobacz nasz film o 15 największych atrakcjach Sycylii!
Poruszanie się po mieście
Jak już wspomnieliśmy, wiele atrakcji miasta można zwiedzić poruszając się pieszo. Miej jednak przy sobie solidnie naładowany telefon z mapami, bo w centrum łatwo się zgubić.
A co, jeśli chcesz dostać się dalej? Komunikacja miejska działa sprawnie i dociera do chyba wszystkich popularnych części miasta. Najłatwiej na miejscu korzystać z Map Google, które podpowiedzą, gdzie i kiedy wsiąść na pokład autobusu lub tramwaju. Bilety możesz kupować na pokładzie, ale podobno wtedy są droższe, dlatego my korzystaliśmy z punktów sprzedaży przy głównych stacjach. Jeśli znasz podstawy włoskiego, warto też pobrać wygodną aplikację PalerMobilita. Ceny w przypadku kiosków i punktów sprzedaży na głównych stacjach to:
- 1.40 euro za bilet jednorazowy,
- 3.50 euro za bilet całodniowy,
- 6.00 euro za bilet dwudniowy,
- 8.00 euro za bilet trzydniowy,
- 16.50 euro za bilety tygodniowy.
Nocleg
W Palermo są dwa miejsca, w których warto zatrzymać się na noc. Pierwszym jest centrum miasta, co pewnie cię nie dziwi. Bliskość atrakcji, restauracji i dworca powodują, że to chyba najbardziej popularne miejsce wśród turystów. Rezerwując nocleg zwróć jednak uwagę na opinie o jego lokalizacji, bo nieco dalej od głównych alei i zabytków nocami możesz czuć się niekomfortowo. Przestępczość w Palermo niestety występuje, więc lepiej nie oddalać się za bardzo od centrum.
Chyba że na północ miasta, w okolicę plaży Mondello. To druga cześć, którą można polecić. Kusi nie tylko szeroka plaża i bliskość rezerwatów przyrody, ale też znacznie spokojniejsza atmosfera niż w centrum gwarnego Palermo.
Porównaj różne opcje, wchodząc na stronę Booking z naszego linku partnerskiego. Rezerwując w ten sposób, wesprzesz rozwój naszej strony, za co dziękujemy! Dla twojej wygody wybraliśmy już w ustawieniach miejsca noclegowe w Palermo o pozytywnych opiniach.
Pogoda w Palermo
Sycylia jest ciepła cały rok. Od grudnia do lutego możesz się spodziewać około 15 stopni Celsjusza za dnia. W innych miesiącach jest tylko cieplej. Maj i październik to już zwykle ponad 20 stopni, a lato – około 30. Zwiedzanie mogą komplikować skrajne upały, które często pojawiają się tu latem, ale też zimowe deszcze. Dlatego, teoretycznie za najlepszy czas podróży można uznać miesiące przejściowe – maj, czerwiec, wrzesień i październik. Chociaż to oczywiście tylko założenie, bo doskonała pogoda na Sycylii naprawdę może zdarzyć się dosłownie o każdej porze roku.
Palermo: szybkie pytania i odpowiedzi
Jak zwykle w naszych artykułach, także przewodnik po Palermo kończymy serią szybkich pytań i odpowiedzi. Jeśli masz dodatkowe, skontaktuj się z nami, a postaramy się pomóc!
Na ile dni warto jechać do Palermo?
Jeden pełny dzień to minimum, jeśli chcesz ograniczyć się do centrum miasta. Dwa i więcej pozwolą ci odwiedzić atrakcje poza miastem – wybrany rezerwat, czy plażę.
Gdzie zrobić zakupy spożywcze?
Bardzo lubimy włoskie sieci supermarketów Coop i Conad. Nie znajdziesz ich w najściślejszym centrum, gdzie królują malutkie sklepiki z zawyżonymi cenami, ale często wystarczy przejść dosłownie kilka ulic dalej. Uważaj, aby wybierać Conad, a nie Conad City, bo ten drugi jest mniejszy i prawdopodobnie droższy (choć nie porównywaliśmy ze sobą konkretnych produktów). Świeże warzywa czy owoce najlepiej kupować na bazarach.
Jeśli uważasz ten przewodnik za przydatny i chcesz się za niego odwdzięczyć, możesz postawić nam wirtualną kawę. Dziękujemy!
Czy Palermo jest bezpieczne?
W skali Włoch miasto zalicza się do tych mniej bezpiecznych. Przestępczość zorganizowana niekoniecznie dotyczy jednak turystów. Najważniejsze, aby zachować czujność w zatłoczonych miejscach, gdzie grasują kieszonkowcy. Poza tym, czytaj opinie o lokalizacji podczas wyboru noclegu i nie spędzaj nocy z dala od popularnych miejsc. Przed wylotem przeczytaj też aktualne komunikaty, wydawane przez polskie MSZ.
Czy zwiedzanie Palermo łatwo połączyć z innymi miastami?
Z Trapani, Cefalù i Agrigento – tak. Dojedziesz w te miejsca autobusem lub pociągiem w 1-2 godziny. Czas przejazdu samochodem jest podobny. Podróż do Katanii, Syrakuz czy Taorminy to już plan na znacznie dłuższą objazdówkę wokół wyspy, o czym pisaliśmy dokładniej w Przewodniku po Sycylii.
Przewodnik po Sycylii
Więcej artykułów o Włoszech:
