Thanksgiving Day, czyli Święto Dziękczynienia, jest najbardziej rodzinnym dniem w amerykańskim kalendarzu. Historia Thanksgiving nawiązuje do przymierza między Europejczykami i Indianami, zawartego 400 lat temu. Dziś najważniejszą tradycją święta jest spotkanie z rodziną lub przyjaciółmi. Podczas wspólnej kolacji stół zastawia się charakterystycznymi dla Thanksgiving potrawami, przede wszystkim – ogromnym indykiem, którego kojarzysz pewnie z niejednego filmu i serialu.
Historia Thanksgiving – co to za święto?
Święto Dziękczynienia nawiązuje do wydarzeń, które miały miejsce na terenie dzisiejszego stanu Massachusetts, w 1621 roku. Już mniej więcej 50 lat wcześniej Brytyjczycy próbowali założyć swoje osady na Nowej Ziemii, lecz ambitne plany zwykle zamieniały się w pasmo nieszczęść: wycieńczające warunki podróży przez ocean, niesprzyjający klimat na miejscu, brak pożywienia i sposobów na jego zdobycie, a także krwawe potyczki z Indianami.
Wspólna uczta w 1621 roku
Inaczej jednak było w Plymouth, gdzie do tak zwanych Pielgrzymów, również przytłoczonych niezliczonymi kłopotami, lokalne plemię Wampanoagów postanowiło wyciągnąć pomocną dłoń. Dlaczego? O tym opowiadałem w jednym z odcinków Poznawania Ameryki. Zawiązano historyczne porozumienie między rdzennymi mieszkańcami Ameryki, a Europejczykami, które postanowiono uczcić hucznym przyjęciem. Do niego właśnie nawiązuje dziś dziękczynna kolacja. Co ciekawe, najprawdopodobniej także czterysta lat temu na stole pojawił się… indyk!
Data Thanksgiving – historycznie i dziś
Data historycznej biesiady z 1621 roku nie jest dokładnie znana (de facto niektórzy poddają wątpliwości nawet sam rok wydarzenia), lecz zakłada się, że najprawdopodobniej miała miejsca jesienią – po zebranych plonach i przed surową zimą. Nawiązując luźno do tamtego okresu, dzisiejsze Thanksgiving również obchodzi się jesienią. Za umowną datę Święta Dziękczynienia uznaje się czwarty czwartek listopada. Każdego roku data jest więc inna.
Zobacz odcinek Poznawania Ameryki, by poznać Thanksgiving nieco bliżej
Zwyczaje i znaczenie Święta Dziękczynienia
Jak obchodzi się Święto Dziękczynienia? Najważniejszym zwyczajem jest po prostu spotkanie z rodziną. Amerykanie potrafią pokonać tysiące mil, by dostać się na drugi koniec kraju i zasiąść do stołu z bliskimi. Istotne jest też, że Thanksgiving nie jest świętem religijnym, co pozwala celebrować je każdemu, bez wyjątku. Z kulturowego punktu widzenia ten jeden dzień odgrywa absolutnie wyjątkową rolę dla tożsamości narodowej Amerykanów, pochodzących przecież ze wszystkich stron świata i należących do różnych Kościołów. Podczas Thanksgiving tworzą jeden naród: dzielą te same zwyczaje i spędzają dzień w ten sam sposób. Dlatego tak często oglądamy to święto w telewizji i kinach. Amerykanie je uwielbiają, bo jest powszechne – wspólne dla wszystkich, a w dodatku pełne życzliwości.
Prezydent Obama uwalnia indyka w 2015 roku
Typowym obyczajem tego dnia jest wyrażanie wdzięczności i docenianie tego, co się ma. Amerykanie dziękują wszystkim i za wszystko, czego przykład pokazałem w zamieszczonym na początku artykułu odcinku. Ponadto, w telewizji da się spotkać specjalne edycje popularnych programów, a nawet prezydenta, który na trawniku przed Białym Domem symbolicznie uwalnia przed kamerami indyka. To względnie nowa tradycja, której historia sięga lat czterdziestych XX wieku. Relacjonują ją chyba wszystkie ogólnokrajowe telewizje!
Promocje Black Friday w USA – co mają wspólnego ze Świętem Dziękczynienia?
Thanksgiving Day ma miejsce mniej więcej miesiąc przed Bożym Narodzeniem, zawsze w czwartek. Jest idealną okazją, by umownie rozpocząć okres przedświąteczny. Oczywiście, centra handlowe zachęcają do bożonarodzeniowych zakupów właściwie od razu po Halloween, kiedy to wystrój sklepów zmienia się diametralnie z upiornego na śnieżny. Niemniej jednak, prawdziwe szaleństwo zaczyna się właśnie po Świecie Dziękczynienia. W piątkową noc sklepy ogłaszają swoje największe promocje.
Geneza powstania tego dnia jest zaskakująco pragmatyczna. Dawniej chodziło przede wszystkim o poradzenie sobie z problemem braku powierzchni magazynowej. Sklepikarze musieli zmienić asortyment na zimowy, choć często na półkach zalegał jeszcze wakacyjny lub jesienny. Bardziej więc opłacało się oddać chętnym towar niemal za darmo, niż inwestować w wynajem hali magazynowej. Dziś problem magazynowania nie jest już tak dotkliwy i być może dlatego odnosimy wrażenie, że z roku na rok amerykańskie promocje są coraz mniej efektowne. Coraz częściej towary obniża się na przykład o 40%, a nie 95%, jak często miało to miejsce w przeszłości.
Jeśli uważasz naszą twórczość za przydatną, korzystasz z niej i chciałbyś się odwdzięczyć, możesz postawić nam wirtualną kawę. Dziękujemy!
Black Friday zamienia się też powoli w całotygodniowy Black Week (zwłaszcza w internecie), w dodatku połączony z kolejnym dniem wyprzedaży – Cyber Monday. Tak więc urok tego jednego, specjalnego dnia, w którym towary sprzedaje się po niewyobrażalnie niskich cenach, powoli zanika. Jednak nadal da się odczuć prawdziwy wir zakupów, znacznie bardziej rozkręcony, niż w Polsce.
Najpopularniejsze potrawy na Thanksgiving
Jeśli wierzyć temu jak Święto Dziękczynienia przedstawia się w filmach i serialach, najważniejszą potrawą dnia jest indyk, który zdobi środek uroczyście przygotowanego stołu. Jak to wygląda w rzeczywistości? O dziwo, właśnie tak! W tym przypadku filmy w ogóle nie kłamią. Podobnie jak karp na polskiej wigilii, indyk jest nie tylko jednym z posiłków, ale też symbolem Święta Dziękczynienia, więc nie może go zabraknąć. Amerykanie w czasie Thanksgiving spędzają na jedzeniu całe popołudnie i wieczór. Oprócz indyka nie może więc zabraknąć też innych dań. Jest ich mnóstwo i zwykle zależą od praktykowanych w danym domu lub regionie tradycji. Jak smakuje Thanksgiving? Potrawy są zazwyczaj bardzo różnorodne, o czym przekonasz się poniżej.
Danie główne – indyk
Indyk jest symbolem Święta Dziękczynienia i według zwyczaju powinien pojawić się na każdym stole. Wystarczy zresztą spojrzeć na liczby: aż 1/6 wszystkich spożywanych rocznie w Ameryce indyków jest konsumowane właśnie tego jednego dnia!
Potrawę, która nawiązuje bezpośrednio do tej, spożywanej przez Europejczyków i Indian w 1621 roku, można przyrządzić na wiele sposobów. Najczęściej piecze się ją w piekarniku. Zdarza się, że z dodatkowym nadzieniem.
Ziemniaki – zwłaszcza mashed potatoes
Ziemniaki to najpopularniejszy dodatek do indyka. Na większości stołów gości purée ziemniaczane, określane w USA mianem mashed potatoes. Jest ono popularne w Stanach Zjednoczonych. Często spotyka się też candied yams – kandyzowane, słodkie ziemniaki.
To jednak nie koniec. Niektórzy Amerykanie zajadają się też czymś zupełnie wyjątkowym – sweet potato casserole. Jest to połączenie słodkich ziemniaków i… pianek marshmallow!
Gravy – wyrazisty sos pieczeniowy
Gravy to intensywny w smaku, tłusty sos pieczeniowy. Jest bardzo popularny w amerykańskiej kuchni, spotykany nie tylko w okresie Thanksgiving. Istnieje wiele przepisów na jego przyrządzenie, zarówno prostych, jak i bardziej złożonych. Niektóre zawierają nie zawsze spotykaną cebulę, rożnego rodzaju przyprawy, a nawet brandy lub whiskey!
Sosem polewa się ziemniaki, wszelkiego rodzaju mięsa i nie tylko. Nadaje specyficznego, intensywnego smaku najważniejszym potrawom tego dnia.
Stuffing – „farsz”, który nie jest farszem
Trudno znaleźć odpowiednik słowa stuffing w polskim słowniku. Tłumaczą go one jako „farsz” lub „nadzienie”, choć w przypadku amerykańskiej kuchni nie do końca o to chodzi. Otóż, owy „farsz” jest daniem samym w sobie, a nie wypełnieniem innej potrawy. Nakłada się go porcjami na talerz, jak wszystkie inne potrawy.
Na powszechnie spotykaną wersję tego dania składają się zmieszane ze sobą: cebula, szałwia, seler, rozmaryn, a przede wszystkim tłustawy bulion, który tworzy bazę całej potrawy. Często do potrawy dodaje się też grzanki.
Green Bean Casserole
Green Bean Casserole jest na pozór prostą w przygotowaniu zapiekanką. Jak sama nazwa wskazuje, jej podstawą są zielone fasole, zmieszane między innymi z cebulą, czosnkiem, grzybami (w postaci grzybowego kremu), odrobiną mleka i kilkoma przyprawami. Największe wyzwanie stanowi jej konsystencja.
Dobrze przygotowana zapiekanka powinna być soczysta, a równocześnie chrupiąca – dzięki spieczeniu się pociętej na kawałki cebuli. Widać to doskonale na zdjęciu po lewej stronie.
Sos żurawinowy
Co tu dużo pisać… po prostu sos żurawinowy! Służy za słodką polewę dziękczynnych potraw. Nie jest to pozycja obowiązkowa, ale jak mówią statystyki, zdobi około 7 milionów stołów tego dnia.
Żurawina, obok indyka i dyni jest jednym z charakterystycznych smaków Święta Dziękczynienia. Używa się jej w potrawach, ale czasami też do dekoracji stołu i pokoju.
Poznaj Amerykę i jej kuchnię. Przeczytaj nasz przewodnik po USA!
A na deser… pyszne ciasta
Po obfitym obiedzie czas na pyszny deser. Bezapelacyjnie najpopularniejszym są ciasta, różnego rodzaju. Jednym z symboli amerykańskiej jesieni jest dynia, więc zazwyczaj na stole ląduje dyniowa tarta – pumpkin pie. Zajada się nią prawie połowa Amerykanów tego dnia!
Na drugim miejscu pod względem popularności plasuje się apple pie, czyli słynny, amerykański jabłecznik. Spotyka się też serniki, ciasta pekanowe, z batatów i inne słodkie pyszności, w tym torty.
Napoje i dodatki
Tak naprawdę powyższe potrawy nie muszą pojawić się na każdej kolacji, bo służą wyłącznie za dodatki do dania głównego – indyka. W rzeczywistości potrawy mogą być bardzo różne – warzywne, owocowe, ryżowe, makaronowe, często też w postaci zup. W zasadzie nie ma tu żadnych ograniczeń. Co do popicia? Dla młodzieży tradycyjny poncz owocowy, a dla dorosłych – grzane wino, cydr, piwo lub drinki, najlepiej o smaku żurawiny.
W słynnych Przyjaciołach wątek Thanksgiving pojawił się aż dziesięciokrotnie! Zerknij, jak jeden z bohaterów postanowił zjeść całego indyka w pojedynkę! 🙂
Jak wygląda amerykańskie Święto Dziękczynienia?
Podsumowując, Thanksgiving to święto rodzinne. Bardziej, niż jakiekolwiek inne. Nawiązuje do samego początku kształtowania się narodu, przez co obchodzą je wszyscy, ale mniej oficjalnie i patetycznie, niż w przypadku innych świąt historycznych. Symbolizuje jedność, porozumienie i zacieśnianie wspólnych więzi. Tradycyjnie w trakcie trwania Święta Dziękczynienia bliscy zdradzają, za co są wdzięczni, a zasiadając do stołu, dzielą się potrawami. Wśród nich najważniejszą jest indyk, zwykle pieczony. Thanksgiving to jedno z najsłynniejszych amerykańskich świąt, które osobiście uważam też za historycznie i kulturowo najbardziej wyjątkowe.
Dane statystyczne pozyskane ze strony Fox
Zdjęcie w nagłówku: © Alicia Bruca
Jeśli uważasz naszą twórczość za przydatną, korzystasz z niej i chciałbyś się odwdzięczyć, możesz postawić nam wirtualną kawę. Dziękujemy!
Historia fast foodów: 10 ciekawostek
Więcej artykułów o USA:
